Жырау жырларында адамгершілік жайында толға-ныстар мол. Ол адамды жаксылыкка сүйсіндіріп, жаман-дықтан бездірген. Акын жақсы деген не, жаман деген не, ізгілік, парасаттылык неде, адамгершілік касиет адамның кандай өрекет, кылык-мінезінен көрінеді — міне, осы такырыпта жыр толғаған, үрпағына өсиет калдырған. Акын жырындағы сол такырьштарға байланысты жолдар парасаттылык ой тереңдігімен ерекшеленеді. Онда акын жастарды адал достыкка, калткысыз жолдастыкка үндеген. Осы бір пікірлер — оның жырының өзегі.

Акын өз ойын жаксы мен жаманды, жарык пен күңгіртті салыстыра өрнектейді.

Бір жаксымен дос болсан,

Азбас-тозбас мүлкі етер.

Бір жаманмен дос болсан,

Күндердін күні болғанда Бар ғаламга күлкі етер, —

десе, енді бірде:

Ағайынньщ ішінде Бір жаксысы бар болса,

Қаукалаған көп жаман,

Сол жаксыны көре алмас, —

деп, сол ойын өрі карай тереңдете жалғастырады. Акын бүл жерде салыстыру өдісін колданған.

Шалкиіз жырының басты такырыптарының бірі — ел бірлігі, ынтымағы. Өйткені "бірлік болмай, тірлік бол-майды” деп халык даналығы айткандай, жырау да ел бүтіндігі бірлікке байланысты екенін терең ұккан. Сондыктан да ол "малыңды бер де, басың кос, басыңды кос та, бек сыйлас”, "малыңды бер де, басың кос, бір күні болар керегі”, "есендікте малыңды бер де, батыр жи, басыңа кыстау іс түссе, дұшпанның колы жете алмас” деген тілек айтады. Акын жамандыктың бір белгісі опасыздык деп біледі, опасызға сыр айтуға болмайды, дүшпаныңа үстап береді, тұрактылық жоқ,